پرایس اکشن و سبک‌های مختلف آن را دقیق‌تر بشناسید

یکی از داغ‌ترین بحث‌ها بین افراد در خصوص تحلیل و بررسی بازارهای مالی مثل بورس و ارزهای دیجیتال، انتخاب روش تحلیلی است. از بین روش‌های موجود، دو مورد از نظر بین‌المللی شناخته‌شده و تأیید‌ شده هستند که این دو روش، تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی هستند. جالب است بدانید که این روزها یکی از روش‌های محبوب بین تحلیلگران تکنیکال روش پرایس‌اکشن (Price Action) است. به همین دلیل در این مقاله قصد داریم یک بار برای همیشه به معرفی و بررسی این روش تحلیلی بپردازیم و ابهامات موجود در رابطه با آن را برطرف کنیم.

پرایس اکشن به چه معناست و از کجا می‌آید؟

قبل از هرچیز خوب است بدانید عبارت «پرایس اکشن» در لغت فارسی به معنای «رفتار قیمت» است. جان مورفی، پدر علم تحلیل تکنیکال نوین، در کتاب خود به نام تحلیل تکنیکال بازارهای مالی به این شکل توضیح می‌دهد: «تحلیل تکنیکال مطالعه رفتار بازار (Market Action) با استفاده از نمودارها برای پیش‌بینی روندهای آینده قیمت است.»

عبارت Market Action شامل سه منبع اصلی اطلاعات برای تحلیل‌گر تکنیکال است که این سه منبع شامل اینها هستند:

• قیمت

• حجم معاملات

• زمان

البته جالب است بدانید که یک مورد دیگر هم به موارد بالا اضافه می‌شود و آن سود تحقق نیافته در بازارهای آتی است. عبارت رفتار قیمت (Price Action) که به طور معمول استفاده می‌شود، اشاره مستقیم به استفاده از تنها یکی از این منابع اطلاعاتی، یعنی قیمت، دارد. ولی توجه کنید که اگرچه این تفاوت مطرح شد، به طور معمول عبارات Price Action و Market Action در مباحث مرتبط با تحلیل تکنیکال به جای هم استفاده می‌شوند و هم‌معنی به حساب می‌آیند.”

تحلیل‌گران و معامله گران پرایس اکشن

صحبت‌های جان مورفی، به صراحت تکلیف را مشخص و اعلام می‌کند که پرایس اکشن و تحلیل تکنیکال ریشه یکسانی دارند. حتی در بسیاری از صحبت‌ها این دو عبارت به جای هم استفاده می‌شوند. ولی سؤالی که در ادامه مطرح می‌شود این است که چرا و چگونه افرادی که مدعی استفاده از پرایس اکشن هستند، در این حد خود را از تحلیل تکنیکال جدا می‌دانند؟

معامله گران سبک پرایس اکشن اکثراً تحلیل خود، از بازار را تنها محدود به بررسی نمودار قیمت می‌کنند. از نظر این عزیزان، توجه به حجم معاملات و یا زمان نوسانات بالا و پائین در بازار کاری بیهوده است. از طرفی، اکثر معامله گران پرایس اکشن، اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال را نیز بی‌فایده می‌دانند. کاری که در بهترین حالت در تحلیل پرایس اکشن انجام می‌شود را می‌توان بر حسب موارد زیر توصیف کرد.

به طور کلی شناسایی روند بازار با استفاده از این موارد انجام می‌شود:

• نمودارخوانی

• سطوح استاتیک حمایتی/مقاومتی

• الگوهای شمعی-ژاپنی برای شناسایی نقاط ورود و خروج

آن دسته از عزیزانی که همراه ما هستند احتمالاً این نکته را متوجه می‌شوند که این سه مورد تنها بخشی از سبک تحلیل تکنیکالی است که در مدرسه تحلیل استفاده می‌شود.

Investopedia درباره پرایس اکشن چه می‌گوید؟

وب سایت مرجع Investopedia در ارتباط با این سبک تحلیلی توضیح می‌دهد که پرایس اکشن حرکت قیمت یک دارایی است که برحسب زمان با توجه به عرضه و تقاضا رسم شده است. پرایس اکشن پایه همه تحلیل‌های تکنیکال از سهام بورس، کالا‌های باارزش یا سایر دارایی‌های دارای نمودار را تشکیل می‌دهد. Investopedia در واقع پرایس‌ اکشن را، خود نمودار تغییرات قیمت دارایی می‌داند.

خیلی از معامله‌گران کوتاه‌مدت برای تصمیم‌های معاملاتی خود تنها به پرایس اکشن و الگوها و روندهای تشکیل‌شده در آن اتکا می‌کنند. با این تعریف از پرایس اکشن، تحلیل تکنیکال را می‌توانیم به عنوان یک روش مشتقه از پرایس اکشن درنظر بگیریم. چرا که در این روش اطلاعات قیمتی گذشته برای محاسبات تصمیمات معاملاتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

بهترین سبک های شناخته شده برای پرایس اکشن

اگرچه ذات اصلی پرایس اکشن با تحلیل تکنیکال یکسان است، ولی در گذر زمان تعدادی از افراد معامله‌گر موفق پرایس اکشن شروع به توسعه استراتژی شخصی خود در این سبک معاملاتی کردند. امروزه هر کدام از این سبک‌ها به نام این افراد شناخته می‌شوند. از اصلی‌ترین استراتژی‌های شناخته‌شده در زمینه تحلیل و معامله پرایس اکشن، متعلق به این ۴ نفر است:

• لنس بگز (Lance Beggs):نام استراتژی پرایس اکشن لنس با نام YTC یا مربی معامله‌گری شما (Your Trading Coach) است

• گالن وودز (Galen Woods):استراتژی وودز TSR یا بررسی ستاپ‌های معاملاتی (Trading Setups Review) نام دارد.

• ال بروکز (Al Brooks) : ال بروکز استراتژی خود را در ۴ کتاب با نام‌های معامله با پرایس اکشن (Trading Price Action) ارائه کرد.

• یک سیستم شرکتی به نام RTM یا Read The Market:استراتژی RTM نیز به همین نام RTM شناخته می‌شود.

تفاوت سبک‌های مختلف پرایس اکشن

در بررسی‌های مدرسه تحلیل از ۴ سبک اصلی پرایس اکشن، تفاوت خاصی در بین این 4 سبک مشاهده نکردیم. هر ۴ سبک در ابتدای کار به بررسی انواع روند در بازار پرداختند. پس از شناسایی روند، سطوح حمایت و مقاومت را تحت عنوان SR یا نقاط تراکم قیمت (Condensation) معرفی کردند. در این مرحله معمولاً از سطوح استاتیک استفاده می‌شود. ولی در بعضی موارد هم از سطوح دینامیک مثل خطوط روند و کانال نیز استفاده می‌شود. در نهایت، با توجه به اینکه استفاده از اندیکاتور (مخصوصاً اسیلاتورها) در پرایس اکشن بیهوده تلقی می‌شود، معمولاً سیگنال‌ گیری‌ها در این نواحی با استفاده از تغییر روند مینور یا الگوهای نمودار میله‌ای یا شمعی-ژاپنی به دست می‌آید.

نکته امتحانی: هیچ یک از ۴ منبع ذکرشده برای پرایس اکشن توسط وب سایت مرجع Investopedia معرفی یا تأیید نشده‌اند. تنها مواردی که از این ۴ روش صبحت شده است، در وب سایت‌های اصلی این ۴ سیستم و همچنین در بلاگ‌ها و وب سایت‌های هواداران هر تکنیک است.

استراتژی‌های معاملاتی در پرایس اکشن

با بررسی‌های انجام‌شده توسط تیم تحقیق و توسعه مدرسه تحلیل، به جرأت می‌توانیم بگوییم که استراتژی‌های مورد استفاده در سبک‌های پرایس اکشن در اکثریت قریب به اتفاق با بخشی از استراتژی‌های عنوان‌شده در دوره هتریک بازارهای مالی مدرسه تحلیل شباهت بسیار زیادی دارند. این استراتژی‌ها شامل نحوه معامله با سطوح استاتیک، خطوط روند صعودی و نزولی و همچنین کانال‌های صعودی و نزولی می‌شوند. در دوره هتریک این استراتژی‌ها به طور کامل و گسترده مورد بررسی قرار می‌گیرند و دانش‌پذیر در هر استراتژی به طور دقیق یاد می‌گیرد در چه زمانی، با چه شرایطی، با چه میزان حد ضرر و با چه کسری از کل سرمایه خود وارد معامله شود.

مزایای پرایس اکشن

وجود شباهت‌های بسیار زیاد در سبک‌های پرایس اکشن با تحلیل تکنیکال و هتریک بازارهای مالی باعث شده که بسیاری از مزایای موجود در تحلیل تکنیکال برای پرایس اکشن نیز در نظر گرفته شود. این مزایا عبارتند از:

• عدم نیاز به تحلیل و بررسی اطلاعات اضافه و پیچیده نظیر ترازنامه مالی شرکت‌ها مانند چیزی که در تحلیل بنیادی یا فاندامنتال نیاز است.
• کاربرد این روش در همه بازارهای مالی که دارای نمودار قیمت باشد. این بازارها شامل بازار بورس، بازار ارز دیجیتال، بازار فارکس و … می‌شوند.
• پاسخ سریع استراتژی معاملاتی: برعکس تحلیل فاندامنتال، چهارچوب معاملات ورود و خروج مشخص برحسب پرایس اکشن از لحظه اول مشاهده می‌شود.
• همانند تحلیل تکنیکال، پرایس اکشن نیز باور دارد که همه اطلاعات در قیمت لحاظ شده است و به همین دلیل نیازی به بررسی پارامترهای دیگری ندارد.

وجود نقطه ضعف در استراتژی‌های پرایس اکشن

به دلیل برخی از نقاط ضعف در پرایس اکشن، اکثر افراد نه تنها سود چندانی در این استراتژی‌ها کسب نمی‌کنند، بلکه در انتها با ضرر مرکب بر کل سرمایه از بازار خارج می‌شوند. در اکثر مواقع این دسته از افراد به کلیت تحلیل بازار بی‌اعتماد می‌شوند و به خاطر تجربه شخصی، بازارهای مالی را غیرقابل تحلیل می‌دانند. به همین دلیل، تا مدت‌ها افرادی که در حال آموزش اصول تحلیل و معامله‌گری در بازارهای مالی هستند را فریبکار در نظر می‌گیرند. در ادامه با ذکر مثال این نقاط ضعف را توضیح می‌دهیم.

یک مثال بسیار غم‌انگیز

بهترین مثالی که می‌توان از این اتفاق عنوان کرد، ریزش بزرگ بورس در تابستان سال ۱۳۹۹ است. تا قبل از آن به خاطر حجم بالای تقاضا در کلیت بازار، بیشتر نمادهای بورسی با شیب بسیار زیادی در حال رشد بودند. در این برهه زمانی، عامه مردم وارد بازار شدند و به دلیل کسب سود بدون دانش کافی، دچار پیش‌زمینه فکری غلط در رابطه با فعالیت در این بازار شدند. این نقطه زمانی، دوران رونق افرادی بود که با ادعای فراوان در حال فروش دوره‌های آموزشی خود بودند.

با شروع ریزش بازار، این افراد ابتدا به مردم امیدواری دادند که ریزش بازار موقت خواهد بود و با عمیق شدن ریزش به طور قیمتی یکی پس از دیگری حساب‌های شبکه اجتماعی خود را غیرفعال یا بدون فعالیت کردند. متأسفانه مردم عادی نیز با توجه به اینکه آموزش مناسبی ندیده بودند، با ضررهای هنگفت و آسیب‌های فوق‌العاده شدید مالی یکی پس از دیگری از بازار خارج شدند. بسیار ناراحت‌کننده است که هنوز اعتماد به بورس برای این دسته از افراد غیرممکن است و صحبت در رابطه با آن نیز برایشان دردآور است.

تحلیل تکنیکال شاخص

به عکس زیر دقت کنید. با توجه به اصول تحلیل تکنیکال، شمارش امواج الیوت، وجود ناحیه مقاومتی در قله، صدور سیگنال فروش توسط اندیکاتور RSI و همینطور وجود یک واگرایی منفی قدرتمند در همین اندیکاتور، یک تحلیلگر تکنیکال می‌توانست از بازار خارج شود. این تحلیل در مردادماه سال ۱۳۹۹ توسط آقای شریفی انجام شد. در همان تحلیل به طور مرتب به دوستان هشدار دادیم که بازار به هیچ وجه مناسب ورود نیست، مگر اینکه حداقل یک کف و سقف مینور ایجاد کند که بتوان نسبت به کف جدید حد ضرر تعیین کرد و وارد معامله شد. ولی بازار بعد از ریزش شارپ، نه تنها قله را فتح نکرد، بلکه با تشکیل کف و سقف پایین‌تر، روند نزولی خود را بیش از پیش تایید کرد.

منفی‌ترین نقطه ضعف پرایس اکشن

در ابتدای بخش قبل اشاره‌هایی به اینکه استراتژی‌های پرایس اکشن نسبت به استراتژی هتریک دارای نقاط ضعف است کردیم. در این بخش این نقاط ضعف را مفصلاً توضیح می‌دهیم. اگرچه پرایس اکشن و تحلیل تکنیکال کلاسیک شباهت بسیار زیادی با یکدیگر دارند، ولی استراتژی‌های مطرح در آن به یک بخش کوچک ولی بسیار حیاتی بی‌توجهی می‌کند. این بخش کوچک ریسک حساب‌شده است.

اگر بخواهیم به زبان خیلی ساده ریسک حساب‌شده را عنوان کنیم، هر معامله که انجام می‌شود دارای ریسک و پاداش ذاتی است. در مبحث مدیریت ریسک و سرمایه هتریک، به طور کامل ریسک و پاداش ذاتی هر معامله توضیح داده می‌شود. این ریسک و پاداش ذاتی در هر معامله با یکدیگر تناسبی دارند که به آن نرخ جذابیت معامله گفته می‌شود. ریسک حساب‌شده عنوان می‌کند که معامله فرد باید جذابیت بالائی داشته باشد یا به زبان ساده سودش از ضررش بیشتر باشد. این بیشتر بودن سود از ضرر در کتاب جان مورفی و همچنین دوره هتریک حداقل ۳ برابر عنوان شده است. یعنی در صورتی که معامله شما، اگر سناریوی تحلیلی نقض شود، ۱۰ میلیون تومان ضررده باشد، باید حداقل در صورتی که سناریو درست بود برای شما ۳۰ میلیون تومان به ارمغان آورد.

در استراتژی‌های مطرح‌شده برای پرایس اکشن، به خصوص استراتژی‌های مرتبط با سطوح استاتیک که به آن‌ها سطوح عرضه و تقاضا یا SR می‌گویند، معاملات در اکثریت موارد اصلاً جذابیت لازم را ندارند. نه تنها نرخ جذابیت آن‌ها به ۳ نمی‌رسد، بلکه حتی در بعضی از معاملات کمتر از ۱ می‌شود. شما همراه عزیز مدرسه تحلیل در این بخش از مقاله می‌توانید عمق فاجعه این معامله را تشخیص دهید و از این دسته از معاملات دوری کنید.

نظر وب سایت Investopedia در رابطه با محدودیت‌ها و نقاط ضعف پرایس اکشن

وب سایت Investopedia عنوان می‌کند که تحلیل‌های پرایس اکشن معمولاً بی‌طرف نیستند و معامله‌گران مختلف نمودار قیمتی یکسان را به طور متفاوت تحلیل می‌کنند که منجر به تصمیمات معاملاتی اشتباه می‌شود. این مورد برای تحلیل تکنیکال نیز مطرح است ولی در تحلیل تکنیکال با استفاده از مدیریت به جای ریسک و سرمایه و سناریونویسی از حالت‌های مختلف بازار، این مورد را برطرف می‌کنیم.

محدودیت دیگر پرایس اکشن از دید این وب سایت مرجع، این است که پرایس اکشن همیشه قادر به پیش‌بینی نتایج در آینده نیست و در نتیجه از اعتبار آن کاسته می‌شود. این محدودیت نیز در تحلیل تکنیکال وجود دارد، ولی مجدداً تحلیل‌گران تکنیکال با تأیید سناریوی خود با استفاده از ابزارها و اندیکاتورهای مختلف و همچنین داشتن چندین سناریوی تحلیلی-معاملاتی مختلف از این نقطه ضعف نیز دوری می‌کنند.

سم سایدن: کلاه‌برداری بزرگ یک سبک پرایس اکشنی در آمریکا

بسیاری از علاقه‌مندان به پرایس اکشن در ایران نام سم سایدن (Sam Seiden) را بسیار شنیده‌اند. در اکثر بلاگ‌های مرتبط با این موضوع، این فرد را تحت عنوان جناب یا عالی جناب سایدن معرفی می‌کنند. متأسفانه این فرد و شریک او، ایال شاخار (Eyal Shachar) در شرکت آکادمی آنلاین معامله‌گری (Online Trading Academy) دو کلاه‌بردار و شیاد شناسایی شدند. در ۱۲ اکتبر سال ۲۰۲۰، کمیته معامله‌گری دولت فدرال آمریکا (FTC) یک شکایت‌نامه بالغ بر بیش از ۸۰۰۰ صفحه علیه این شرکت ثبت کرد. مبلغ مورد صحبت در این شکایت‌نامه از سال ۲۰۱۴ در حدود ۳۷۰ میلیون دلار بود. البته مبلغ اصلی در حدود ۶۷۰ میلیون دلار بود که به دلیل محدودیت شکایت‌نامه به ۶ سال قبل قابل ثبت نبود. هدف اصلی این شرکت، افراد سالمند بازنشسته با دغدغه‌های مالی بود. گفته شده که ایال شاخار، شریک سم سایدن، در اسرائیل نیز سابقه جنایی مرتبط با فروش الماس تقلبی دارد.

نکات مهم پرایس اکشن در کلام آخر

تئوری‌ها و استراتژی‌های مختلفی برای پرایس اکشن معرفی‌شده است. ولی خوانندگان عزیز مدرسه تحلیل توجه داشته باشید که همیشه فقط داستان‌های موفقیت اخبارساز می‌شوند. برای مثال سم سایدن مشتریان خود را در شرکت با نمایش دادن آمار تقلبی موفقیت‌های پی در پی خود در بورس آمریکا و همچنین دفتر تحلیلگران و معامله‌گران ارشد خود که در اصل بازیگران تقلبی بودند، تحریک به پرداخت مبالغ گزاف برای اشتراک در سیستم خدماتی شرکت می‌کرد.

معامله در بازارهای مالی این پتانسیل را دارد که سودهای فوق‌العاده‌ای را نصیب شما کند. ولی این مسئولیت بر عهده شماست که با درک درست و دقیق، تست و بررسی، انتخاب به جا، تصمیم‌گیری به موقع و اجرای درست و حساب‌شده این بازدهی‌های جذاب را از بازار به دست آورید.

نکات کلیدی

در ادامه می‌توانیم اطلاعات این مقاله را با نکات کلیدی زیر خلاصه کنیم:

• پرایس اکشن به طور کلی به تغییرات قیمتی یک دارایی در طول زمان بدون توجه به تناسب‌های زمانی حرکت و همچنین حجم معاملات گفته می‌شود.
• ابزارها و روش‌های بسیاری برای بررسی نمودار قیمت به سبک پرایس اکشن وجود دارد که به معامله‌گر این امکان را می‌دهد تا نقاط ورود و خروج را تشخیص دهد که همگی این ابزارها و روش‌ها در تحلیل تکنیکال نیز مورد استفاده هستند.
• الگوهای تحلیل تکنیکال در نمودار قیمت در اصل ناشی از رفتار قیمت (Price Action) هستند.
• اگرچه پرایس اکشن و استراتژی‌های ارائه‌شده برای آن شباهت بسیاری با تحلیل تکنیکال دارد، ولی در صورتی که مدیریت درست ریسک و سرمایه در آن اجرا نشود، به طرز فاجعه‌آمیزی برای معامله‌گر ضررده خواهد بود.

با همه این صحبت‌ها شما در مورد پرایس اکشن چه فکری می‌کنید؟ شما به کدام سبک و استراتژی تجربه معاملاتی دارید؟ برای ما در قسمت نظرات بنویسید. همچنین می‌توانید سؤالات خود را در این قسمت با ما در میان بگذارید تا کارشناسان ما به شما پاسخ دهند.

سوالات متداول

منابع

“What Is Price Action?”, Investopedia, 2022.

Murphy, John J.  Technical Analysis of the Financial Markets: A Comprehensive Guide to Trading Methods and Applications. United Kingdom: New York Institute of Finance, 1999.

“An Introduction to Price Action Trading Strategies”, Investopedia, 2022.