انواع الگوهای قیمتی در تحلیل تکنیکال چطور به کار می‌روند؟

اگر می‌خواهید یک تحلیل‌گر حرفه‌ای بازارهای مالی باشید باید بتوانید الگوهای قیمتی (Price Patterns) را بشناسید. این الگوها در تحلیل تکنیکال به شما کمک می‌کنند نقاط ادامه روند یا برگشت را دقیق‌تر شناسایی کنید. به طور کلی الگو‌های قیمتی به ۴ دسته از جمله الگو‌های کلاسیک، الگوی الیوت، الگوی هارمونیک و الگو‌های شمعی ژاپنی تقسیم می‌شوند. در این مقاله هر کدام را به اختصار توضیح خواهیم داد. با مدرسه تحلیل همراه باشید.

مقدمه‌ای بر الگوهای قیمتی در تحلیل تکنیکال

• در تحلیل تکنیکال، می توان از الگوهای قیمتی در جهت تایید روند جاری قیمت یا به عنوان یک هشدار مبنی بر تغییر روند از صعود به نزول یا بلعکس استفاده کرد.

• طبق تعریف، یک الگوی قیمت یک پیکربندی قابل تشخیص از حرکت قیمت است که با استفاده از یک سری خطوط روند و یا منحنی‌ها شناسایی می‌شود.

• هنگامی که یک الگوی قیمت سیگنالی مبنی بر تغییر جهت روند بدهد، به عنوان الگوی برگشتی محسوب می‌شود.

• از طرفی پس از یک الگوی ادامه‌دهنده روند در جهت قبلی خود ادامه پیدا می‌کند.

• برخی از الگو‌های ادامه دهنده به عنوان یک مکث کوتاه در میان روند‌ها محسوب می‌شوند.

• تحلیلگران تکنیکال با استفاده از الگوهای قیمت به بررسی حرکات فعلی و پیش‌بینی حرکات آتی بازار می‌پردازند.

الگو‌های کلاسیک تکنیکال

یکی از روش‌های پایه در تحلیل تکنیکال استفاده از روش تحلیل کلاسیک است.

خطوط روند در تحلیل تکنیکال

• از آنجایی که الگوهای قیمت با استفاده از یک سری خطوط و یا منحنی‌ها شناسایی می‌شوند، درک خطوط روند و نحوه ترسیم آنها مفید است.

• خطوط روند به تحلیلگران تکنیکال کمک می‌کند تا مناطق حمایت و مقاومت را در نمودار قیمت شناسایی کنند.

• این‌ها خطوط مستقیمی هستند که با اتصال پیوت‌های کف در روند صعودی (خط روند صعودی) و یا پیوت‌های سقف در روند نزولی (خط روند نزولی) روی نمودار ترسیم می شوند.

• نحوه ترسیم خطوط روند می‌تواند متفاوت باشد، برخی از انتهای سایه‌ی کندل‌ها (Shadow) رسم می‌نمایند و برخی از انتهای ‌بدنه‌ی کندل‌ها (Body) رسم می‌کنند.

• در نمودارهای روزانه، تحلیل‌گران اغلب از قیمت های بسته شدن استفاده می کنند، نه از اوج یا پایین، برای ترسیم خطوط روند، زیرا قیمت های بسته شدن نشان دهنده معامله گران و سرمایه گذارانی است که مایل به حفظ موقعیت در یک شب یا در تعطیلات آخر هفته یا بازار هستند.

انواع الگو‌های قیمتی

به طور کلی الگو‌های قیمتی کلاسیک به دو دسته تقسیم می‌شوند.

1- الگو‌های ادامه دهنده:

الگوهای ادامه‌دهنده یک اصلاح یا مکث قیمت است که در میانه روند‌ها شکل می‌گیرد و پس از آن روند به حرکت قبل خود ادامه می‌دهد.

2- الگو‌های برگشتی:

الگوهای برگشتی مشابه الگو‌های ادامه دهنده اصلاح یا مکث قیمتی در میان روند‌ها هستند. با شکل گیری این الگو‌ها، قیمت در جهت خلاف روند قبل حرکت می‌کند.

الگوهای ادامه دهنده

• یک الگوی ادامه دهنده را می‌توان به عنوان یک مکث کوتاه در طول یک روند غالب در نظر گرفت، اصطلاحآٓ زمانی که گاوها در طول یک روند صعودی نفس خود را می‌گیرند، یا زمانی که خرس‌ها در طول یک روند نزولی برای لحظه‌ای استراحت می‌کنند.

• در زمان تشکیل الگو‌های قیمتی هیچ راهی برای تشخیص الگوی ادامه‌دهنده با الگوی برگشتی از قبل وجود ندارد.

• به این ترتیب، باید توجه دقیقی به خطوط روند مورد استفاده برای ترسیم الگوی قیمت داشت.

• پس باید دقت کنید که آیا نمودار قیمت قادر است از خط مقاومتی و یا حمایتی عبور کند.

• تحلیلگران تکنیکال معمولاً توصیه می‌کنند که فرض کنیم روند جاری تا زمان تغییر روند ادامه خواهد داشت.

• به طور کلی، هرچه زمان تشکیل الگو بیشتر باشد، و حرکت قیمت در داخل الگو بزرگتر باشد، پس از خروج قیمت از الگو حرکت پر شتاب‌تر خواهد بود.

متداول‌ترین الگو‌های ادامه دهنده

رایج‌ترین الگوهای ادامه‌دهنده اینها هستند:

• مثلث: مثلث با استفاده از دو خط روند همگرا ساخته شده‌اند.

• پرچم: پرچم‌ها با دو خط روند موازی یا همگرا ترسیم شده‌اند.

• کنج: کنج‌هایی که با دو خط روند همگرا ساخته شده‌اند که هر دو به سمت بالا یا پایین زاویه دارند.

• مستطیل: در حقیقت کانال افقی است که نشان دهنده یک بازار خنثی است.

الگو‌های قیمتی برگشتی

• در این الگوها، نمودار قیمتی بعد از طی روند مشخصی در طول بازه زمانی، روند آن متوقف و یا خنثی می‌شود و یا در جهتی مخالف روند قبلی خود، روند حرکتی جدیدی را در پیش خواهد گرفت.

• در الگوی بازگشتی امکان دارد که یک روند نزولی به روند صعودی قبلی برگردد و یا یک روند صعودی به یک روند نزولی تبدیل شود.

• به‌ واقع در الگوی بازگشتی، نقطه عطفی در نمودار به وجود می‌آید که روند بعدی را تحت تأثیر خود می‌گذارد.

متداول‌ترین الگوهای برگشتی

در اینجا می‌خواهیم درباره رایج‌ترین الگوهای برگشتی توضیح دهیم.

الگوی سر و شانه (Head & Shoulders)

شکل زیر الگوی برگشتی سر و شانه در سهام شرکت ملی صنایع مس ایران با نماد فملی است. شاهد افزایش حجم معاملات در زمان شکست خط گردن هستیم.

دو قله (Double Tops & Bottoms)

سه قله (Triple Tops & Bottoms)

تئوری امواج الیوت و الگوهای قیمتی

• در تحلیل تکنیکال یک نظریه به نام تئوری امواج الیوت وجود دارد که برای توصیف حرکت قیمت در بازار‌های مالی استفاده می‌شود.

• این نظریه توسط رالف نلسون الیوت پس از مشاهده و شناسایی الگوهای موج فرکتال تکرار شونده شناسایی شده است.

• امواج را می‌توان در تمام حرکات قیمت سهام شناسایی کرد. سرمایه گذارانی که تلاش می‌کنند از روند بازار سود ببرند را می‌توان سوار بر موج توصیف کرد.

آشنایی با تئوری امواج الیوت

• این نظریه توسط رالف نلسون الیوت در دهه 1930 ارائه شد.

• پس از اینکه الیوت به دلیل بیماری مجبور به بازنشستگی شد، به چیزی نیاز داشت تا وقت خود را مشغول کند و شروع به مطالعه 75 سال نمودارهای سالانه، ماهانه، هفتگی، روزانه و خودساخته ساعتی و 30 دقیقه‌ای در شاخص‌های مختلف کرد.

• این نظریه در سال 1935 زمانی که الیوت پیش‌بینی عجیبی از پایین بودن بازار سهام انجام داد، شهرت یافت.

• از آن زمان تاکنون به یک عنصر اصلی برای هزاران مدیر پورتفولیو، معامله‌گران و سرمایه‌گذاران خصوصی تبدیل شده است.

• او دقت کرد که در نظر داشته باشد که این الگوها هیچ نوع اطمینانی در مورد حرکت قیمت در آینده ارائه نمی‌کنند، بلکه در به نظم بخشیدن به احتمالات برای اقدامات آتی بازار هستند.

• امواج الیوت را می‌توان همراه با سایر اشکال تحلیل تکنیکال، از جمله شاخص‌های تکنیکال، برای شناسایی فرصت‌های خاص مورد استفاده قرار داد.

• معامله‌گران ممکن است در یک زمان معین تفسیرهای متفاوتی از ساختار موج الیوت بازار داشته باشند.

امواج الیوت چگونه کار می‌کنند

بعضی از تحلیلگران تکنیکال با استفاده از تئوری امواج الیوت سعی می‌کنند از الگوهای موجی در بازار سهام سود ببرند. این فرضیه می‌گوید که حرکت قیمت سهام را می‌توان پیش‌بینی کرد زیرا آنها در تکرار الگوها ایجاد می‌شود. این تئوری دو نوع مختلف از امواج را شناسایی می‌کند:

امواج حرکتی

امواج اصلاحی

با توجه به تئوری امواج الیوت هر سیکل حرکتی شامل ۸ موج است. موج حرکتی شامل ۵ موج و موج اصلاحی هم شامل ۳ موج است.

الگوهای هارمونیک در بازارهای مالی

• الگوهای هارمونیک، الگوهای قیمت با فرم هندسی هستند که با استفاده از اعداد فیبوناچی برای تعیین نقاط چرخش دقیق قیمت در نمودارها مشخص می‌شود.

• برخلاف سایر روش‌های رایج معاملاتی، معاملات هارمونیک تلاش می‌کند تا حرکات آتی را پیش‌بینی کند.

• از الگو‌های معروف یا متداول این سبک، می‌توان به گارتلی(Gartly)، پروانه (butterfly)، کوسه (shark)، خفاش (Bat) و خرچنگ (Crab) اشاره کرد.

هندسه و اعداد فیبوناچی

• الگو‌های هارمونیک بر اساس این فرض است که رفتار قیمت بصورت یک فرم هندسی در قالب الگو و نسبت‌های فیبوناچی تکرار می‌شوند.

• ریشه روش‌شناسی نسبت اولیه یا برخی از مشتقات آن (0.618 یا 1.618) است.

• نسبت‌های مکمل عبارتند از: 0.382، 0.50، 1.272، 2.0، 2.24، 2.618، 3.14 و 3.618.

• نسبت اولیه تقریباً در تمام ساختارها و رویدادهای طبیعی و محیطی یافت می‌شود.

• از آنجایی که این الگو در سراسر طبیعت و در جامعه تکرار می‌شود، این نسبت در بازارهای مالی نیز دیده می‌شود که تحت تأثیر محیط‌ها و جوامعی هستند که در آن معامله می‌کنند.

• با مشاهده الگوهای هارمونیک با ابعاد و شکل های مختلف در نمودار قیمت، معامله‌گران می‌توانند نسبت‌های فیبوناچی را روی الگوها اعمال کنند. در مرحله بعدی آنها به دنبال این هستند که بتوانند حرکات آتی را پیش‌بینی کنند.

مسائل مربوط به هارمونیک

• ممکن است یک معامله‌گر غالباً الگویی را ببیند که شبیه یک الگوی هارمونیک است، اما سطوح فیبوناچی الگو را تایید نکند، بنابراین الگو را از نظر رویکرد هارمونیک، غیرقابل اعتماد می‌کند.

• این می‌تواند یک مزیت باشد، زیرا مستلزم آن است که معامله‌گر صبور و منتظر تنظیمات ایده‌آل باشد.

• الگوهای هارمونیک می‌توانند مدت زمان حرکت قیمت را بسنجند. اما می‌توان از آنها برای جداسازی نقاط معکوس نیز استفاده کرد.

• این خط زمانی رخ می دهد که یک معامله‌گر در منطقه معکوس وارد و در ادامه الگوی نقض شود.

• وقتی این اتفاق می‌افتد، معامله‌گر می‌تواند در معامله‌ای گرفتار شود که روند به سرعت در جهت خلاف معامله او حرکت کند.

• بنابراین، مانند همه استراتژی های معاملاتی، مدیریت ریسک باید لحاظ شود.

• دقت کنید که این الگوها ممکن است در الگوهای دیگر هم وجود داشته باشند.

• همچنین ممکن است که الگوهای غیرهارمونیک هم در بافت الگوهای هارمونیک وجود داشته باشند.

• اینها می‌توانند برای کمک به اثربخشی الگوی هارمونیک و افزایش عملکرد ورود و خروج استفاده شوند.

• چندین موج قیمت نیز ممکن است در یک موج هارمونیک وجود داشته باشد (به عنوان مثال، یک موج CD یا موج AB). قیمت ها دائما در حال چرخش هستند.

• بنابراین، بررسی نمودار قیمت در تایم فریم بالاتر مهم است.

• ماهیت فراکتال بازارها اجازه می‌دهد که این نظریه در تایم فریم‌های متفاوت اعمال شود.

الگو‌های کندلی یا شمعی ژاپنی

نمودارهای کندل استیک ابزاری تکنیکالی هستند که با توجه به ۴ قیمت اصلی، داده‌ها را در بازه‌های زمانی متعدد نمایش می‌دهند. قدمت نمودار‌های شمعی ژاپنی به تاجران برنج ژاپنی در قرن هجدهم بر‌می‌گردد. نمودار‌های شمعی ژاپنی نسبت به نمودار‌های میله‌ای و خطی ساده‌تر و مفیدتر هستند. کندل‌ها الگوهایی می‌سازند که جهت قیمت را پس از تکمیل پیش‌بینی می‌کنند.

استیونیسون در کتاب محبوب خود در سال 1991، «تکنیک‌های نمودار شمعی ژاپنی»، الگوهای شمعدانی را به دنیای غرب آورد. بسیاری از تاجران حالا می‌توانند ده‌ها مورد از این الگو‌ها را شناسایی کنند که نام‌های مختلفی به صورت زیر دارند:

الگو پوشش ابر سیاه

ستاره صبحگاهی

ستاره شامگاهی

الگوی پوشا

الگوی نافذ

علاوه بر این، الگوهای تک میله به صورت زیر در ده‌ها استراتژی معاملاتی بلندمدت و کوتاه گنجانده شده‌اند.

دوجی

چکش

مرد به دار آویخته

الگوهای پرایس اکشن

در سبک تحلیلی پرایس اکشن، الگو‌های مورد استفاده برای شناسایی نواحی برگشت قیمت، همان الگو‌های شمعی ژاپنی در نواحی حمایت و مقاومت هستند.

اگرچه ذات اصلی پرایس اکشن با تحلیل تکنیکال یکسان است، ولی در گذر زمان تعدادی از افراد تحلیلگر و معامله‌گر موفق پرایس اکشنی شروع به آموزش استراتژی شخصی خود در زمینه این سبک تحلیلی کردند. امروزه هرکدام از این سبک‌ها به نام این افراد شناخته می‌شوند. از اصلی‌ترین استراتژی‌های شناخته‌شده در زمینه تحلیل و معامله پرایس اکشن، متعلق به این ۴ نفر است:

• لنس بگز (Lance Beggs):نام استراتژی پرایس اکشن لنس با نام YTC یا مربی معامله‌گری شما (Your Trading Coach) است.

• گالن وودز (Galen Woods):استراتژی وودز TSR یا بررسی ستاپ‌های معاملاتی (Trading Setups Review) نام دارد.

• ال بروکز (Al Brooks) : ال بروکز استراتژی خود را در ۴ کتاب با نام‌های معامله با پرایس اکشن (Trading Price Action) ارائه کرد.

• یک سیستم شرکتی به نام RTM یا Read The Market:استراتژی RTM نیز به همین نام RTM شناخته می‌شود.

کلام آخر

یکی از روش‌های تحلیل تکنیکال در بازار‌های مالی بررسی الگو‌های قیمتی است. به طور کلی الگو‌های قیمتی شامل الگو‌های کلاسیک (الگو‌های قیمتی)، الگوی الیوت، الگوی هارمونیک و الگو‌های شمعی ژاپنی، الگوی پرایس اکشن هستند. آیا شما هم تجربه کار با این الگوهای قیمتی را داشته‌اید؟ به نظر شما کدام یک از الگوهای قیمتی بهتر از بقیه است؟ لطفا نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول

منابع

“Introduction to Technical Analysis Price Patterns”, Investopedia, 2022.

“What Is the Elliott Wave Theory?”, Investopedia, 2022.

“Harmonic Patterns in the Currency Markets”, Investopedia, 2022.

“The 5 Most Powerful Candlestick Patterns”, Investopedia, 2022.