تابلوخوانی؛ معرفی و بررسی یک روش تحلیلی بی‌منبع

زمانی که بازارهای مالی مثل بورس و ارز دیجیتال رونق می‌گیرند، تحلیل‌ها و روش‌های تحلیلی افراد از این بازار هم روز به روز افزایش می‌یابد. یک سری از این تحلیل‌ها و روش‌های تحلیلی اصولی و قابل استناد هستند، ولی بقیه آن‌ها بدون منبع هستند و به اصطلاح محصول ذهن افرادی است که نام و نشان یا سابقه بزرگی در بازار ندارند. برای عامه مردم که با اصول و قواعد تحلیل بازار آشنا نیستند، تشخیص روش اصولی و غیراصولی تحلیل، کار پیچیده‌ای حساب می‌شود. به همین دلیل است که با استفاده از یک روش غیراصولی، درصد زیادی از افراد درگیر ضررهای هنگفت می‌شوند.

تابلوخوانی یکی از روش‌های تحلیلی است که عمرش در ایران به 10 سال نمی‌رسد. ولی با توجه به اینکه در خیلی از وب سایت‌های پربازدید به آن توجه شده است و از طرفی باعث ضرر بسیاری از افراد شده است، بررسی آن به نوعی وظیفه ما محسوب می شود. با مدرسه تحلیل همراه باشید تا در ادامه با واقعیت های تابلوخوانی آشنا شویم.

چرا تابلوخوانی مهم است اما مهم نیست؟

همانطور که گفتیم، بسیاری از وب سایت‌های پربازدید ایرانی با هدف جذب مخاطب و ارایه موضوعی که مخاطب وب سایت به دنبال آن است، از تابلوخوانی صحبت کردند. صحبت از موضوعات داغ هیچ ایرادی ندارد، ولی در صورتی که اطلاعات مستندی ارایه نشود، مخاطب به سمت اشتباه هدایت می‌شود. در عمل، همه وب سایت‌ها از خوبی‌های تابلوخوانی و دلایل استفاده از آن صحبت کردند. ولی هیچ یک از آن‌ها حتی اشاره‌ای به این قضیه نکردند که در وب سایت‌های مرجع بین‌المللی نظیر Investopedia حتی یک کلمه از تابلوخوانی صحبت نشده است. علت اینکه تا این زمانی که شما در حال مطالعه این مقاله هستید، مدرسه تحلیل به سراغ این موضوع نرفت هم همین موضوع است.

درخواست‌های زیادی برای مقاله تابلوخوانی داشتیم. ولی در هر سری بررسی، تیم تحقیق و توسعه مدرسه تحلیل هیچ منبع و مرجع مستندی برای این روش تحلیلی در وب سایت‌های خارجی شناسایی نکرد. به همین دلیل، به سراغ انتشارات بورس تهران رفتیم و کتاب‌های معرفی‌شده توسط این انتشارات را مطالعه کردیم. در ادامه، اطلاعاتی که در رابطه با تابلوخوانی در این منابع ارایه شد را با هم بررسی می‌کنیم و در هر زاویه، این سوال را مطرح می‌کنیم که این اطلاعات تا چه حد مورد نیاز است؟

وقتی از تابلوخوانی حرف می‌زنیم از چه حرف می‌زنیم؟

اولین موضوعی که باید در مبحث تابلوخوانی مورد بررسی قرار دهیم، این است که در کلمه تابلوخوانی تابلو به چه معناست؟ برای جواب این سوال به سراغ وب سایت بورس تهران با نشانی tsetmc.com می‌رویم.

هر نمادی که دوست داشتید را با استفاده از علامت ذره‌بین سرچ کنید یا روی یکی از نمادهای موجود در لیست نمادهای پر تراکنش کلیک کنید. من روی نماد خودرو از شرکت ایران خودرو کلیک می‌کنم تا با صفحه‌ای به شکل زیر روبرو بشوم.

صفحه بالا، در اصطلاح تابلوی نماد خودرو است. برای کسی که برای اولین بار این صفحه را می‌بیند، اطلاعات غیرقابل درکی وجود دارد که تا لحظاتی دیگر همگی قابل درک می‌شوند. جزییات اطلاعات این صفحه به شکل زیر است:

اطلاعات اصلی نماد انتخابی

بخش بالای صفحه، مثل اطلاعات شناسنامه‌ برای نماد انتخابی شما است. در بالای بخش نام شرکت و نام نماد (ایران خودرو (خودرو)) و همچنین بازاری که این نماد در آن قرار دارد (بازار دوم بورس) نمایان است. رنگ صاعقه به شما وضعیت ارتباط با وب سایت را نشان می‌دهد که آبی ارتباط بدون مشکل است. مثلث دور قرمز هم به شما هشدار می‌دهد که این نماد مشمول فرآیند تعلیق است و اگر با قوانین سازمان پیش نرود، احتمال دارد به طور موقت متوقف شود. در ادامه با این اطلاعات روبرو هستیم:

اطلاعات پایه

• خرید: بالاترین قیمتی که در حال حاضر خریداران سهم برای خرید پیشنهاد داده‌اند.
• فروش: پایین‌ترین قیمتی که در حال حاضر فروشندگان سهم برای فروش پیشنهاد داده‌اند.
• معامله: در صورتی که قیمت خرید و فروش یکسان شود، معامله اتفاق می‌افتد که در این قسمت ثبت می‌شود. این قیمت در عمل آخرین قیمت ثبت‌شده برای سهام است که ما به عنوان Close Price با آن سر و کار داریم.
• اولین: قیمت اولین معامله‌ای که در ابتدای روز برای این سهام انجام شد.
• پایانی: قیمت پایانی سهم که براساس فرمول خاص و با استفاده از میانگین‌گیری از همه معاملات سهم در یک روز انجام می‌شود. برای این میانگین‌گیری از حجم مبنا استفاده می‌شود که در ادامه آن را هم بررسی می‌کنیم.
• دیروز: قیمت پایانی روز معاملاتی قبل را نشان می‌دهد.
• تعداد معاملات: این تعداد معامله را در طول روز کاری نشان می‌دهد.
• حجم معاملات: جمع حجم همه معاملات در طول روز کاری است.
• ارزش معاملات: جمع میزان پولی که در طول روز مبادله‌شده را نشان می‌دهد.
• ارزش بازار: ارزش کل شرکت را با توجه به ضرب قیمت پایانی در تعداد کل سهام شرکت نشان می‌دهد.
• بازه روز، هفته و سال: بالاترین و پایین‌ترین قیمتی که سهام در طول روز، هفته و سال تجربه کرده را نشان می‌دهد (قیمت سمت راست بالاترین و قیمت سمت چپ پایین‌ترین).
• بازه مجاز: بیشترین میزان نوسان قیمت اطراف قیمت پایانی روز قبل را نشان می‌دهد. برای مثال با قانون دامنه نوسان ۵ درصد، قیمت پایانی روز قبل ضربدر اعداد ۱.۰۵ و ۰.۹۵ به شما کف و سقف مجاز قیمتی در طول روز کاری را نشان می‌دهد.
• تعداد سهام: تعداد کل سهامی که با توجه به سرمايه شركت و تقسیم آن بر ارزش اسمی هر سهم (۱۰۰۰ ریال) به دست می‌آید. این عدد در زمان افزایش/کاهش سرمایه تغییر می‌کند.
• حجم مبنا: سیستمی که توسط سازمان بورس تعریف شد تا جلوی نوسانات دروغی قیمت را بگیرد. برای اطلاعات بیشتر مقاله حجم مبنا را مطالعه کنید.
• سهام شناور: تعداد سهامی که توسط عامه مردم قابل خرید و فروش است. در قوانین بین‌الملل شرکت‌های با شناوری کم از فعالیت در بازارهای بورسی منع می‌شوند. به طور کلی، شناوری بالا به نقدشوندگی سهام نماد مدنظر شما کمک بسیاری می‌کند. از طرفی، نوسانات کنترل‌شده‌تری در نمادهای با شناوری بالا شاهد هستیم.
• میانگین حجم ماه: همانطور که از اسمش پیداست از میانگین‌گیری حجم معاملات در طول ماه به دست می‌آید.

پارامترهای تخصصی

• EPS: سود سهام که مخفف عبارت Earnings Per Share است. سود خالص شرکت در انتهای سال مالی به تعداد سهام تقسیم می‌شود تا مقدار این پارامتر مشخص شود. برای اطلاعات بیشتر مقاله EPS و DPS را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
• P/E: یک پارامتر مورد استفاده در تحلیل بنیادی که بررسی می‌کند نسبت قيمت به درآمد را نشان مي دهد. این پارامتر با توجه به وضعیت سوددهی یا ضرردهی شرکت، امکان منفی‌شدن را هم دارد. به زبان ساده، P/E پايين تر برای سرمایه‌گذاران بنیادی جالب‌تر است.
• P/E گروه: میانگینی از P/E نمادهای فعال در یک دسته صنعتی خاص P/E آن گروه صنعتی می‌شود. این پارامتر برای بررسی و مقایسه صنایع در کنار هم و شناسایی صنایع با بیشترین سوددهی استفاده می‌شود.

اطلاعات مرتبط با تابلوخوانی

اطلاعاتی که در ادامه بررسی می‌کنیم در بحث تابلوخوانی فوق‌العاده مهم هستند. ولی باید بدانید که از نظر وب سایتی مثل Investopedia این اطلاعات بی‌معنا هستند. بحث سهامدار حقیقی و حقوقی در بورس تهران بسیار زیاد مطرح است. در حالی که Investopedia این دو دسته را یکسان می‌داند و تنها توان خرید و فروش افراد را در نظر می‌گیرد که آن هم به طور کلی در حجم معاملات و تعداد معاملات خود را نشان می‌دهد. پارامترهای این بخش عبارتند از:

• حجم حقیقی: حجم معاملاتی که توسط افراد حقیقی انجام شد.
• حجم حقوقی: حجم معاملاتی که توسط افراد حقوقی انجام شد.
• تعداد حقیقی: تعداد معاملاتی که افراد حقیقی انجام دادند.
• تعداد حقوقی: تعداد معاملاتی که افراد حقوقی انجام دادند.

هر چهار پارامتر بالا برای خرید و فروش جداگانه بررسی شده است. اینکه از این موارد چه استفاده‌ای می‌شود، در بخش‌های بعدی به طور مفصل صحبت دارد که به موقع به آن می‌پردازیم.

تابلوی عرضه و تقاضا

بخش بعدی از تابلوی نماد، مربوط به عرضه و تقاضای موجود برای سهام آن شرکت است. عرضه و تقاضا اسمی دیگری برای خرید و فروش سهام است. عرضه (Supply) در زمان فروش سهام و تقاضا (Demand) در زمان خرید سهام ایجاد می‌شود. در تابلوی بالا، سه ستون سمت راست برای خرید و سه ستون سمت چپ برای فروش است که برای خرید از راست به چپ و برای فروش از چپ به راست به ترتیب تعداد سفارش‌ها، حجم معاملات و قیمت سفارش‌ها قرار دارند. ترتیب قرارگیری این سفارش‌ها به گونه‌ای است که بهترین قیمت موجود را به طرف مقابل نشان دهد. برای مثال در عکس بالا قیمت ۲۰۷۹ ریال بهترین سفارش خرید موجود برای فروشنده است و قیمت ۲۰۸۰ ریال بهترین قیمت فروش برای خریداران است. زمانی که این دو قیمت یکسان شوند، معامله اتفاق می‌افتد.

نمودار قیمتی

خلاصه‌ای از فعالیت‌های نماد در آخرین روز کاری خود براساس تغییرات قیمت و حجم معاملات در باز‌ه‌های زمانی مختلف در این بخش برای شما ارایه می‌شود. البته دقت کنید که این نمودار فقط برای اطلاع‌رسانی است و اطلاعات و ابزار کافی برای تحلیل نماد ندارد. برای تحلیل نمودار قیمتی نماد، از پلتفرم‌های تحلیلی مثل ره‌آورد۳۶۵ استفاده می‌کنیم. نحوه کار با این پلتفرم در ۴ مقاله مفصل برای شما آماده شده که برای شروع می‌توانید از مقاله آموزش صفحه اصلی وبسایت ره‌آورد۳۶۵ شروع کنید.

اطلاعات گروه صنعتی نماد مدنظر

این بخش همه نمادهایی که هم‌گروه نماد انتخابی شما هستند را براساس نام نماد، آخرین قیمت معامله و تغییرات آن، قیمت پایانی نماد و تغییرات آن، تعداد معاملات، حجم معاملات، ارزش معاملات و نمای کوچکی از تغییرات قیمتی نماد در طول ۳۰ روز کاری گذشته نشان می‌دهد.

اطلاعیه‌های نماد

اطلاعیه‌های منتشر‌شده برای نماد مدنظر شما به صورت تیتروار در این قیمت لیست شده‌اند. در صورتی که اطلاعیه‌ای برای شما مهم باشد، با کلیک بر روی آن به صفحه اطلاعیه مدنظر وارد می‌شوید. البته توصیه ما این است که برای اطلاعیه‌های مرتبط با مجمع و افزایش سرمایه، این اطلاعیه‌ها را از وب سایت کدال بررسی کنید.

سابقه معاملات

آخرین بخش صفحه در یک نگاه یا تابلوی نماد انتخابی شما سابقه معاملات نماد در روزهای کاری قبل است. این سوابق به ترتیب تاریخ به شما قیمت پایانی هر روز و تغییرات آن، کمترین و بیشترین قیمت معاملات، تعداد، حجم و ارزش سفارشات را نمایش می‌دهد. برای تحلیل نماد، همه این اطلاعات در نمودار قیمتی نماد در پلتفرم‌های تحلیلی مثل ره‌آورد۳۶۵ موجود است.

سایر بخش‌های نماد مدنظر

همه اطلاعاتی که تا این قسمت بررسی کردیم فقط مربوط به بخش در یک نگاه نماد مدنظر شماست. بخش‌های دیگری که برای هر نماد موجود است شامل پیام ناظر بازار بورس، سابقه نماد، اطلاعیه‌های نماد، اگهی مجمع، تغییر وضعیت نماد، شناسه نماد، هیات مدیره نماد، تفکیک سهامداران حقیقی و حقوقی نماد، سهامداران اصلی نماد، وضعیت EPS و DPS، آمارهای نماد در مقایسه با سایر نمادهای بورس، معرفی نماد، ترازنامه شرکت، سود و زیان مشخص شرکت، وضعیت تولید و فروش شرکت، پورتفوی سرمایه‌گذاری شرکت و همینطور تصمیمات مجمع هستند. خیلی از این بخش‌ها در صفحه در یک نگاه قابل دسترسی هستند و توضیح دادیم، ولی سایر بخش‌ها را هم توضیح می‌دهیم که موضوعی از قلم نیافتد.

جزییات سایر بخش‌ها

بخش‌های دیگری که نیاز به توضیح دارند به شرح زیر هستند:

• شناسه نماد: جزییات نماد به شکل ثبت‌شده در سازمان بورس در این قسمت قابل مشاهده است.
• هیات مدیره: لیست اعضای جدید هیات مدیره که در مجامع تغییر می‌کنند، در این قسمت نشان داده می‌شود.
• ترازنامه: جزییات فعالیت شرکت که به صورت سه ماهه به روزرسانی می‌شود در این بخش قرار می‌گیرد.

چه اطلاعاتی در تابلو بورسی نهفته است؟

اصلی‌ترین اطلاعاتی که یک فرد حرفه‌ای در تابلوی نمادها به آن توجه دارد، ۴ قیمت اصلی نماد در طول روز کاری (Open, Low, High, Close)، قیمت پایانی نماد و حجم معاملات است. از طرفی، در زمان انتخاب نماد، توجه به رتبه ارزش معاملات ۳ ماهه و ۱۲ ماهه نماد در مقایسه با سایر نمادها، می‌تواند ملاک بسیار خوبی برای بررسی نقدشوندگی نماد مدنظر ما باشد. برای مثال، در تصویر زیر پنل آمارهای نماد خودرو مشخص است که با توجه به اینکه در ۳ ماه گذشته رتبه ۴ و در ۱۲ ماه گذشته رتبه ۱ را کسب کرده است، از نقدشوندگی بسیار بالایی برخوردار است. همچنین عدد میانگین ارزش معاملات این نماد هم در ۳ و ۱۲ ماه گذشته تاکیدی بر این حرف است که تا مبالغ قابل توجهی را می‌توانیم بدون دردسر در این نماد معامله کنیم.

مورد دیگری که مورد توجه دوستان تابلوخوان قرار دارد و در بعضی مواقع، آن را پارامتر اصلی تحلیل خود می‌دانند، بررسی معاملات حقیقی و حقوقی در حال حاضر و در گذشته سهام است که در ادامه به طور مفصل به آن می‌پردازیم.

تابلوخوانی را از کجا شروع کنیم؟

همانطور که قبل‌تر گفتیم، تابلوخوانی روش تحلیلی معتبر و شناخته‌شده‌ای در سطح بین‌المللی نیست و تا این جای کار هیچ منبع و مرجع معتبر خارجی در رابطه با این روش پیدا نکرده‌ایم. با بررسی‌های داخلی، سه کتاب از انتشارات سازمان بورس در این رابطه پیدا کردیم که توضیحات این سه کتاب را در ادامه برای شما ارایه می‌کنیم و برای هر کدام هم ایرادات موجود را بررسی می‌کنیم تا در انتهای این مقاله، دانش کافی برای تابلوخوانی داشته باشید و از طرف دیگر، بدانید که چه ایراداتی در این روش وجود دارد.

مهم‌ترین مفاهیم تابلوخوانی در یک نگاه

از مهم‌ترین پارامترهایی که در تابلوخوانی به آن اشاره می‌شود، قدرت خریدار/فروشنده حقیقی و حقوقی است. برای بررسی این موضوع برای هر روز کاری، به بخش حقیقی-حقوقی نماد مدنظر مراجعه می‌کنیم. برای مثال، صفحه حقیقی-حقوقی نماد خودرو به شکل زیر موجود است.

براساس توضیحات موجود در کتاب‌های تالیف شده داخلی تابلوخوانی، برای بررسی قدرت خریداران و فروشندگان حقیقی و حقوقی، ارزش معاملات (یا حجم معاملات) هر بخش را به تعداد سفارشات آن بخش تقسیم می‌کنیم. با این کار قدرت یا سرانه ریالی (حجمی) خرید و فروش فعالان حقیقی و حقوقی به طور جداگانه مشخص می‌شود. با توجه به این کتاب‌ها، به منظور مشاهده و تایید رشد قیمت در سهام باید سه شرط وجود داشته باشد:

1. قدرت خریداران حقیقی به فروشندگان حقیقی بیش از سه برابر باشد.
2. سرانه متوسط خرید ریالی افراد حقیقی بیش از بیست میلیون تومان باشد.
3. دو مورد اول دو تا سه روز متوالی تکرار شود.

نکته بسیار مهم: در صورتی که فقط از این استراتژی استفاده کنیم و فردی با هدف رِنج کشیدن وارد نماد شده باشد، به سادگی طعمه او خواهیم شد. در ادامه رنج کشیدن را هم برای شما توضیح می‌دهم.

رنج کشیدن چیست؟

مطمئنم تا حالا این جمله را خیلی شنیده‌اید که فلان نماد حقوقی خیلی بدی دارد یا حقوقی فلان نماد فقط رنج می‌کشد. واژه رنج از کلمه انگلیسی Range به معنی بازه می‌آید که این بازه در بازار بورس اشاره به بازه قیمتی سهام دارد. حالا این کلمه در بازار بورس چه کار دارد؟

وقتی که یک فرد حقوقی یا حقیقی با سرمایه کلان در کوتاه‌مدت وارد یک نماد می‌شود، به طوری که معامله او بازار را به حرکت در‌می‌آورد و بعد از به حرکت درآمدن بازار، این فرد با سود کوتاه‌مدت خود خارج شود، به اصطلاح این فرد رنج کشیده است. کسب سود کوتاه‌مدت برای هیچ فردی بد نیست. چیزی که این کار را ناخوشایند می‌کند، این است که فرد به طور معمول با آگاهی از این قضیه که سرمایه کلان او باعث حرکت بازار می‌شود، اقدام به معامله می‌کند و هدفش کسب سود از ضرر سایر افراد است. با یک مثال این قضیه را بیشتر توضیح می‌دهم:

مثال رنج کشیدن

اکثر نمادهای بازار بورس در حال حاضر مجاز به نوسان در بازه منفی تا مثبت ۵ درصد قیمت پایانی روز قبل خود هستند. حالا یک نماد را تصور کنید که به هر دلیلی در منفی ۵ درصد معامله می‌شود و درگیر صف فروش است. سهامداران این نماد در عجله برای فروش این سهام و جلوگیری از ضرر بیشتر هستند.

یک فرد حقیقی یا حقوقی با سرمایه کلان وارد می‌شود و نه تنها کل صف فروش را می‌خرد، بلکه حجم بیشتری هم درخواست می‌کند. اکثر فعالان بازار، متاسفانه، بدون هیچ دانش قبلی در این بازار فعالیت دارند و چنین حرکتی را یک نشانه برای چرخش کامل قیمت در نظر می‌گیرند که باعث افزایش اشتیاق خرید در بین فعالان این بازار می‌شود. با افزایش تقاضا، قیمت به سرعت افزایش می‌یابد، تا جایی که در سطح مثبت ۵ درصد صف خرید ایجاد می‌کند.

حالا همان فرد حقیقی یا حقوقی اول کار، با شکار ۱۰ درصد نوسان روزانه تمام سهامی را که قبل‌تر خریده بود به فروش می‌رساند. می‌توانید تصور کنید همان افرادی که با دیدن سفارش خرید بزرگ مشتاقانه وارد بازار شده بودند، الآن با چه اضطرابی زیادی در تلاش برای فروش سهام خود هستند. این اتفاق باعث می‌شود که قیمت حتی سریع‌تر از چیزی که رشد کرده‌ بود، ریزش کند و دوباره تا منفی ۵ درصد و صف فروش برسد. حالا می‌توانید ببینید که چرا بسیاری از افراد از رنج‌کشیدن‌ها آسیب دیده‌اند.

رنج کشیدن در بازار ارز دیجیتال

عمل رنج کشیدن تنها مختص بازار بورس تهران نیست. جالب است بدانید در بازار ارز دیجیتال هم مشابه این اتفاق را داریم. در آنجا به این اتفاق پامپ و دامپ (Pump & Dump) می‌گوییم. تفاوتش با رنج‌ کشیدن بورس این است که محدودیت نوسان قیمت از منفی تا مثبت ۵ درصد وجود ندارد و ممکن است در طول یک شبانه روز قیمت یک رمزارز ۱۰ برابر شود و در عرض تنها چند ساعت به صفر برسد. خیلی وحشتناک است. قبول دارید؟ برای همین ما به همه دانش‌پذیران خودمان اصرار می‌کنیم که اول اصول تحلیل و معامله را در بازار بورس که کنترل‌شده‌تر است تمرین کنند و بعد از تسلط وارد بازار ارز دیجیتال شوند.

کد به کد چیست؟

هنگامی که در تابلوی اصلی نماد تبادلات غیرطبیعی و فراتر از میانگین روزانه حجم معاملات اتفاق بیافتد، می‌گوییم کد به کد اتفاق افتاده است. کد به کد می‌تواند بین خریدار حقیقی/حقوقی با فروشنده حقیقی/حقوقی اتفاق بیافتد. ولی موردی که در کتاب‌ها بیشتر به آن توجه شد، کد به کد حقوقی به حقیقی بود. برای شناسایی این مدل کد به کد، کافیست در صفحه در یک نگاه نماد، اطلاعات مرتبط با تابلوخوانی را بررسی کنید. اگر حجم معاملات فروش حقوقی و حجم معاملات خرید حقیقی از دو حجم دیگر با اختلاف بیشتر بود و همینطور با حجم میانگین هم تفاوت چشمگیری داشت، شک فرد تابلوخوان به کد به کد حقوقی به حقیقی می‌رود. تفاوت اصلی کد به کد با معامله بلوکی در این است که کد به کد در تابلوی اصلی نماد اتفاق می‌افتد، در حالی که معامله بلوکی در تابلوی جدا و مخصوص همان معامله انجام می‌شود.

معامله بلوکی چیست؟

هنگامی که قصد معامله بسیار بزرگی را داشته باشید که انجام آن در تابلوی اصلی نماد باعث آشفتگی نظم بازار می‌شود، سازمان بورس به شما این اجازه را می‌دهد که معامله خود را در تابلویی جداگانه و با شرایط قیمتی خودتان انجام دهید. به این معامله که بلوک حجمی بسیار بزرگی از سهام طی آن معامله می‌شود، معامله بلوکی می‌گوییم. به طور معمول برای معاملات بلوکی از چند روز قبل اطلاعیه منتشر می‌شود تا افرادی که با شرایط فروشنده یا خریدار موافق هستند، در زمان اعلام‌شده در معامله شرکت کنند. همانطور که گفتیم، معاملات بلوکی از معاملات تابلوی اصلی جدا هستند. چگونه می‌توانیم از وجود آن‌ها باخبر شویم؟ برای جواب این سوال به دیده‌بان وب سایت بورس مراجعه می‌کنیم. برای ورود به دیده‌بان در بالای صفحه وب سایت سمت راست آیکونی به شکل را انتخاب کنید. با انتخاب آن، صفحه‌ای به شکل زیر باز می‌شود:

در صورتی که اولین بار است که این صفحه را باز می‌کنید، شاید صفحه شما کمی متفاوت باشد. برای اینکه تصویر شما با تصویر من یکی بشود، در بالای صفحه روی گزینه کلیک کنید و پنجره باز شده را به شکل زیر تغییر دهید:

حالا به لیست دقت کنید. جزییات لیست شامل نام نماد، نام شرکت، تعداد معاملات، حجم و ارزش معاملات، اولین قیمت، آخرین قیمت با میزان درصدی و عددی تغییرات آن، قیمت پایانی با میزان درصدی و عددی تغییرات آن، کمترین و بیشترین قیمت معاملات، DPS، P/E و سطر اول تابلوی عرضه و تقاضای هر نماد است. در این لیست نمادهایی وجود دارند که علاوه بر اسم اصلی خود، یک عدد ۲ نیز در آخر اسم خود دارند. این نمادها در اصل تابلوهای خرده‌فروشی نماد مدنظر شما هستند. برای مثال، چکاپا یکی از نمادهای معاملاتی است. در تصویر بالا، چکاپا۲ یک معامله بلوکی را نشان می‌دهد که در یک معامله ۹۰ میلیون حجم به ارزش ۲۲.۵ میلیارد تومان پول جابجا کرده است.

فیلترنویسی در بورس

برای آن دسته از دوستانی که به برنامه‌نویسی و کدنویسی علاقه‌مند هستند، دیده‌بان بازار یک قابلیت جالب دارد که با استفاده از کدهای از پیش نوشته‌شده، می‌توانید نمادهایی که رفتار مدنظر شما را دارند را دنبال کنید. این رفتار می‌تواند ارزش معاملات روزانه بالای ۵ میلیارد تومان یا تغییرات آخرین قیمت بیش از ۳ درصد باشد. برای دسترسی به این قابلیت در بالای صفحه دیده‌بان بازار، بروی روی گزینه کلیک کنید. فقط دقت داشته باشید که این قسمت نباید تمام بخش تصمیم‌گیری شما را به عهده بگیرد و حتما از یک روش تحلیلی معتبر برای تایید سناریوی خود استفاده کنید.

پول هوشمند چیست؟

اگر یادتان باشد، گفتیم یکی از شرایط استراتژی ورود تحلیل‌گران تابلوخوان به بازار بورس این است که قدرت خریدار حقیقی ۳ برابر بیشتر از فروشنده حقیقی باشد. ورود قدرتمند پول توسط سهامدار حقیقی به قصد خرید سهام، توسط این دسته از دوستان ما به عنوان ورود پول هوشمند به بازار شناسایی می‌شود. نکته‌ای که باید به آن دقت داشته باشید این است که علت ورود هیچ فردی به بازار مشخص نیست و می‌تواند همانطور که قبل‌تر گفتیم برای دلایلی مثل رنج کشیدن از بازار باشد که در این صورت شما طعمه افراد شکارچی رنج بازار می‌شوید.

یک نکته‌ای که باید به آن دقت داشته باشید این است که شاید پول هوشمند برای ما قابل قبول و استناد نباشد. ولی ما باور داریم که بازارهای مالی به طور ذاتی هوشمند هستند و این هوشمندی خود را به عنوان خردجمعی نشان می‌دهند. برای تشخیص درست خرد جمعی، ما در مدرسه تحلیل باور داریم که بررسی نمودار قیمت کافی است. با این روش، نه تنها بورس، بلکه همه بازارهای مالی مثل بازار ارزهای دیجیتال و فارکس هم برای شما قابل درک می‌شود.

تابلوخوانی در بازارهای جهانی چه جایگاهی دارد؟

کوتاه‌ترین جواب برای این سوال این است: هیچ جایگاهی. از آنجاییکه در بازارهای بین‌المللی تعریف سهامدار حقیقی و حقوقی به این شکل که در سازمان بورس تهران وجود دارد را نداریم، بحث تابلوخوانی هم نه تنها در بازارهای ارز دیجیتال و فارکس، بلکه در بازار بورس سایر کشورها مثل آمریکا یک بحث عجیب و غریب است. اینکه اولین بار چه کسی این اصطلاح و روش را در ایران معرفی کرد، مشخص نیست. ولی چیزی که تحقیقات تا اینجای کار به ما نشان می‌دهد این است که این روش منبع خارجی ندارد.

شخصیت حقیقی و حقوقی در بورس تهران و سایر کشورها

در دسته‌بندی فعالان بازار بورس تهران، افراد به دو دسته حقیقی و حقوقی تقسیم می‌شوند. افراد حقوقی نماینده یک شرکت، کارخانه یا فرد حقیقی هستند و با یک قرارداد مشخص با آن شرکت و با یک هدف مشخص در حال فعالیت در بازار هستند. این هدف می‌تواند هیچ ربطی به رشد قیمت سهام نداشته‌ باشد. برای مثال، یک دسته از فعالان حقوقی در نماد شرکت‌ها، از طرف خود شرکت مامور به حضور در بازار هستند تا جلوی بروز صف خرید یا صف فروش را بگیرند و به اصطلاح به نقدشوندگی بازار نماد کمک کنند.

از طرف دیگر، سهامداران حقیقی نماینده هیچ شرکت، کارخانه یا فرد حقیقی دیگری نیستند و از جانب شخص خود در بازار فعالیت می‌کنند. هدف این دسته از سهامداران به طور کامل مشخص است. سود کردن در معاملات با استفاده از خرید و فروش سهام در نقاط مناسب. همانطور که گفتیم این دسته‌بندی فقط در بازار ایران دیده می‌شود و وب سایت مرجع Investopedia هر دو دسته بالا را تنها به عنوان سهامدار بازار می‌شناسد.

تاثیر رفتار اشخاص حقوقی در تابلوی معاملات چیست؟

بر اساس منابع چاپی و دیجیتالی مباحث تابلوخوانی، تاثیر رفتار اشخاص حقوقی در بازار و تابلوی معاملات نامشخص است. همانطور که گفتیم فعالان حقوقی براساس قراردادی که با شرکت طرف قرارداد خود می‌بندند، پیگیر رسیدن به هدفی مشخص هستند. این هدف می‌تواند موارد زير باشد:

• رشد قیمت سهام شرکت،
• جمع‌آوری سرمایه از بازار برای شرکت با استفاده از خرید و فروش سهام توسط فرد حقوقی،
• حفظ نقدشوندگی بازار نماد شرکت،
• …

هرکدام از اهداف بالا، باعث مشاهده رفتار متفاوتی از سمت فعال حقوقی می‌شود. در نتیجه، اینکه فرد حقوقی به چه علت با سرمایه کلان به بازار وارد یا خارج می‌شود نباید برای من یا شما که حقیقی هستیم مهم باشد.

نمودار خوانی یا تابلوخوانی؛ مسئله این است

آخرین مساله‌ای که باید به آن توجه کنیم، این است که در منابع چاپی و دیجیتالی تابلوخوانی، در نهایت به هیچ عنوان تحلیل صرف بر اساس تابلوخوانی تنها را توصیه نمی‌کنند. بلکه آن را تنها به عنوان یک هشدار برای فرد برای بررسی نمودار قیمتی یک نماد مشخص و تحلیل تکنیکال در نظر می‌گیرند.

حالا یک مساله مطرح می‌شود. ما باور داریم که با انتخاب نمادهای با نقدشوندگی بالا و تحلیل نمودارهای قیمت، بدون نیاز به بررسی پارامترهای دیگر می‌توانیم معاملات بسیار خوبی داشته‌ باشیم. پس چرا باید این اطلاعات را هم به تحلیل خودمان اضافه کنیم؟ به خصوص وقتی می‌دانیم این روش برعکس تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی، هیچ منبع و مرجع بین‌المللی ندارد. این مقاله را با همین سوال تمام می‌کنم تا شما هم کمی در این رابطه فکر کنید و نظر خودتان را در زیر این مقاله برای ما بنویسید. اگر فکر می‌کنید نکته‌ای در رابطه با تابلوخوانی در مقاله ما جا مانده، حتما برای ما کامنت کنید تا بررسی کنیم.